8-5-2012

Om 20.30 uur uit Oostvoorne vertrokken en na een regenachtige reis met in België flinke hoosbuien (waardoor we meer op een boot leken dan op een auto) bij Genk-Brugge op een camperplaats gestopt. Deze bleek achteraf dicht aan de weg te liggen wat het lawaaiig maakte.

9-5-2012

Om 7.30 uur weer vertrokken. Van Lille tot voor Parijs ruim 2 uur in de file gestaan vanwege een ongeval. Zonde want dat schiet niet op en nu waren we overal rond spitstijd in de steden! Het wordt gelukkig wel steeds beter weer en warmer. De Nederlandse lange mouwen kunnen uit. Na Poitier gaan we bij Vivonne, een mooi Frans plaatsje, op een mooie camperplek onder de platanen.

10-05-2012

Om 8.30 vertrokken na eerst een verse pain en heerlijke tarte de pommes bij de bakker te hebben gehaald, het is tenslotte vakantie. Het is schitterend weer en via de N10 tuffen we naar de Spaanse grens. Daar krijg je een stukje tol waarna we naar Burgos rijden. Daar staat een camping aangegeven. We volgen de campingbordjes en komen bij een wegafsluiting. Hoe we ook zoeken we vinden de camping niet. De aanduiding naar een andere camping leidt naar iets wat ooit een camping was. Intussen zijn we al een uur verder en hebben nog niets! De volgende camping ligt 80 kilometer verder, maar er is ook nog een camperplaats. Dat blijkt de parkeerplaats van een crematorium en is ook helemaal niets.. We besluiten om de stad te verlaten en dan ineens krijgen we weer verwijzingen naar onze eerste camping en nu komen we er wel! Later horen we van andere mensen die hier eerder zijn geweest dat het inderdaad is veranderd alleen komende van de richting van waar wij kwamen was de bewijzering niet aangepast!

11-5-2012

Na een warme dag (+40C )en een prima route over de schitterende tolvrije Spaanse autoweg met een file vanwege een ongeval (maar toen zijn we gaan tanken en hebben gelijk gegeten) gaan we zo’n 35km voor Cordoba bij Villafranca op de camping. We eten lekker buiten met een specialiteit van de streek( die ik de volgende keer dus niet meer zal bestellen) en zitten nog tot laat buiten met een wijntje.

12-5-2012

De volgende morgen ontbijten we lekker buiten en vertrekken om 9.00 uur. Na een voorspoedige (ook weer tolvrije ) rit komen we bij Tarifa. De boot ligt voor de wal en is net gelost. We kopen een retourticket voor €239 en mogen dan direct met de bus door naar de controle.

Twee Belgische vrouwen en een meisje reizend met een busje dat met de trekhaak bijna de straat raakt sluiten achter ons aan. De papieren worden gecontroleerd en we kunnen aan boord. De bus past er net onder! Hij wordt door de bemanning nog vastgezet aan het dek en wij gaan naar boven. Daar krijgen we nog wat formaliteiten. We sluiten aan in een rij voor de Marokkaanse douane, die de paspoorten controleren en stempels geven. Als we van boord rijden worden we doorgestuurd naar de Xray net als de Belgische dames. Aan boord vertelde de vrouw dat ze op weg is naar haar zoon die een snackbar heeft in Essaouira. Ze sleept een bus met rommel mee die je volgens ons ook in Marokko kan kopen. In Spanje was ze aan de kant gezet en gewogen en bleek 250kg over belading te hebben. Ze had een boete van €250 moeten betalen, maar mocht daarna wel weer gewoon de weg op! Na de Xray volgen de douane en de politie. We moeten de auto parkeren naast een muurtje. Aan de andere kant van de muur is een Afrikaan bezig om een afgeladen auto uit te pakken.

Ai als dat maar niet de bedoeling is! Op het Xray formuliertje wat we hebben gehad staan allemaal nummers met achter één ervan een vraagteken . . . . Het aan boord ingevulde papiertje wordt door de douaneman verder ingevuld en er wordt vol ongeloof gereageerd als de bus op de naam van Janet blijkt te staan. Ze vragen of we een wapen aan boord hebben waarop wij antwoorden dat we toeristen zijn! Dan moeten de achterdeuren open en de deuren van de kastjes onder de banken. Er wordt gevraagd of we een hond hebben en er wordt flink geblaft om een eventueel aanwezige hond te laten reageren. Het gaat allemaal vriendelijk en met een lolletje en we blaffen er allen lustig op los. De deuren mogen weer dicht en we mogen door. We weten niet hoe het de Belgische dames is vergaan.

Het is even zoeken naar de weg naar Tetouan maar na 2x vragen aan agenten (die gelukkig altijd bij een groter knooppunt staan) rijden we Tanger uit op weg naar onze eerste bestemming Chefchaouen.

Het is mooi rijden door de bergen en langs de weg is van alles te zien. Kleurig geklede vrouwen staan met bonen en fruit langs de weg.

Ook wordt er kif (hasjiesj) aangeboden maar men is niet lastig. Camping Azilan ligt boven de stad. Het heeft een beetje zweverige sfeer (wat waarschijnlijk door de kif komt) maar is wel heel relaxed. ’s Avonds luisteren we naar een op een akoestische gitaar uitgevoerde Marokkaanse versie van Pink Floyds ‘Wish you were here’ en terwijl ik dit opschrijf luisteren we naar Starway to heaven van dezelfde gitarist.

13-5-2012

Vandaag hebben we Chefchaouen bezocht. De stad wordt als de mooiste en vriendelijkste stad van de Rif beschouwd. Vanaf de camping moet de stad via een pad naar beneden te bereiken zijn. Als je over de rand van de heuvel kijkt naar het pad zie je de stad met de blauwgekalkte huizen al liggen. Dat is goed te doen.

Eenmaal beneden is het even zoeken met de gebrekkige plattegrond uit de Geogids, maar uiteindelijk lopen we door de smalle blauwgekleurde straatjes van de soukh naar de Place Uta-el-Hamman.

Dit is het mooiste gedeelte van de oude stad. Vroeger werd hier de grote soukh van Chefchaouen gehouden maar nu zijn er allemaal restaurantjes met terrassen en cafe’s.

De grote oude bomen zijn allemaal gesnoeid , maar als ze weer uitlopen is het er goed onder toeven. Vanaf het terras hebben we zicht op de grote moskee en de hoge gekanteelde muren van de kasbah en het Rif gebergte. Onder het genot van een verse jus en later een mintthee is het leuk om het gebeuren op het plein gade te slaan. Het is er druk, maar de toeristen die er zijn, zijn vooral Marokkanen. Er zit een vrouw prachtige hennaschilderingen te maken op vrouwenhanden die ook nog eens met mooie glitters worden versierd.

We kopen nog een pak thee van een manke jongeman met twee krukken. De plasticzak die aan zijn arm bungelt is zijn ‘shop’. Natuurlijk heeft hij niet terug van DH100, en de kelner op het terras zegt het niet te kunnen wisselen(?), maar de manke jongeman biedt aan om dat voor ons te doen. En inderdaad komt hij na zo’n 5 minuten met het gewisselde geld terug. Het is heerlijk dwalen door de blauwgekleurde straatjes met allerhande winkeltjes en ambachten.

We belanden ook nog in de woonwijk waar we zo nu en dan een blik naar binnen kunnen werpen en inderdaad ook hier is alles blauw. We eten op een dakterras een overheerlijke tajine van vlees met pruimen en amandelen met mintthee en als toetje een met verse sinaasappelschijven versierde crème karamel. En dat alles voor DH150.

We hebben geen zin om de hele klim naar boven te maken en laten ons voor DH15 door een taxi voor de camping afzetten. De avond brengen we verder op de camping door. Wifi is hier gratis en met onze extra antenne hebben we goede verbinding en kunnen lezen dat het weer in Nederland nog steeds shit is.

14-5-2012

Vannacht werden we wakker doordat de luifel door de wind werd opgetild en aan de bus rukte. Leo vloog uit bed en zei; het stormt! Maar de deur eenmaal open hebbende was er niets aan de hand, maar heeft hij de luifel toch maar ingedraaid. Aangezien hij kon horen dat de buurman naast ons ook met de luifel bezig was hebben we het ons toch niet verbeeld. En inderdaad ’s morgens was er meer schade van dit windhoosje te zien. De tarp die gisteravond nog overeind stond van een andere camper was hopeloos omgewaaid en ook lagen er her en der stoelen om. We gaan weer op pad van Chefchaouen naar Azrou via het Rifgebergte. Eerst kopen we een paar heerlijke verse broden bij de bakker waar we langs komen.

Als we Chefchaouen verlaten krijgen we vanaf de weg prachtig zicht op de stad die als een blauwe parel in het landschap ligt.

De Rif staat bekend om de Kif die daar op een vervelende manier aangeboden zou worden. Het wordt door sommigen zelfs ontraden om via de Rif te reizen. Wij zijn in ieder geval blij dat we het gedaan hebben. Het is prachtig rijden door het gebergte en er valt veel te zien. Er zijn veel leuke dorpen en de mensen lopen er nog traditioneel gekleed.

En de Kif, inderdaad iedereen maakt het rook gebaar maar als je terugzwaait en vriendelijk lacht dan krijg je een lach terug. Als we langs de kant zijn gestopt om koffie te drinken stopt er een dure 4 wheel drive. Er komt een mannetje uit met een roos in zijn hand die vraagt of we kif willen. Als we het aanbod vriendelijk afslaan probeert hij het nog even maar druipt dan af. Dan herinnert hij zich de roos, keert om en bied ons de roos aan. Ik heb nog nooit zo’n sterk ruikende roos onder mijn neus gehad! De rit door de bergen neemt veel meer tijd in beslag dan gedacht dus we komen maar tot Fes.

Maar ja dat komt er van als je lekker genietend van de prachtige omgeving en de tijd nemend voor een bakkie op een mooi plekje reist.

15-5-2012

Vandaag gaan we de naar de cederbossen en het wintersport gebied van Marokko bij Ifrane. Deze plaats doet in het geheel niet Marokkaans aan vanwege de in westerse stijl gebouwde huizen met puntdaken. In Ifrane blijken we een stopbord gemist te hebben en moeten van de politie (die daar met een camera staan) aan de kant. Dat gaat DH700 (63Euro) kosten, dat is veel geld voor een gemist stopbord in Marokko! We bieden aan om de helft te betalen en dan hoeft de agent geen bon uit te schrijven. De agent laat in een boekje zien dat dat inderdaad de bekeuring is voor deze overtreding. Ik heb intussen toch maar de DH700 gepakt. Dan zegt de agent dat DH300 ook goed is en dan geen bon. Als we hem de DH300 geven steekt hij DH200 omhoog en zegt ‘deze zijn voor Madame voor de koffie’ en ik krijg de DH200 weer terug. De 100 gaat in zijn boekje waarop Leo zegt ‘ah, ook voor de koffie’. De agent knikt instemmend, we bedanken hem uitvoerig en na nog handen geschud te hebben gaan we weer verder. Wij hebben een route binnendoor gemaakt die langs de bronnen van Oum er Rbia gaan. Voor we daar zijn maken we een prachtige rit door valleien met berberdorpen met wijngaarden en berbertenten van rondtrekkende berbers die hier hun vee hoeden.

Het is adembenemend mooi! Het Rif gebergte is meer dan de moeite waard om door te rijden en ook helemaal niet toeristisch. Het is nog echt een stukje oorspronkelijk Marokko.

We maken een stop bij de bronnen Oum er Rbia -het zijn er veertig waarvan 6 zoute- waar een berber ons via een steile afdaling bij de watervallen brengt. Het water wat afkomstig is van de bronnen stroomt tussen 2 plateaus waar aan weerszijden hutjes zijn ingericht waar je wat kunt gebruiken.

Het is opvallend dat ook hier verder bijna geen toeristen zijn. Dat moet gezien het aanbod van horeca toch ook wel eens anders zijn.

Later drinken we in het hutje van de familie van de berber onder een bladerdak langs het water een heerlijke muntthee. We vertellen van de plannen om van hier binnendoor naar Midelt te rijden een rit van zo’n 100km.

Volgens hem is dat drie uur rijden. Het zijn er uiteindelijk 5 geworden. Keerden we eerst nog om omdat de weg te slecht was ‘dat kon de juiste route niet zijn, maar was het toch wel ’dat was nog niets vergeleken met wat ons nog te wachten stond.

Op 1800 meter passeren we het diepblauwe meer Agaulmane Azigza, een zomerweide omgeven door steile rotswanden en atlasceders. In het aangrenzende dal slaan schapen houdende Nomaden graag hun tenten op.

Daarna volgt asfalt met enorme potholes en veel vorstschade en op een gegeven moment toen we ook steeds hoger gingen (uiteindelijk 2040m) helemaal geen asfalt meer. De weg was nog maar een auto breed en soms nog minder en dan ook nog geen vangrail. Iedere keer dat we denken weer te gaan dalen stijgen we weer en wordt de weg nog slechter. We rijden een tijdje achter een’ taxi’ met mannen die staan in de bak aan. Nu komen we weer in de bewoonde wereld denken we. Maar waarschijnlijk was dat de laatste bewoning want daarna gaan we tot boven de 2000m en komen ook niemand meer tegen.

Gelukkig was het droog anders was het nog glad geworden ook! Het was het wel waard, het was prachtig om te rijden en er viel ook weer veel te zien.

Uiteindelijk komen we rond 20.30 in de schemering op camping Timnay in Midelt aan, stoffig maar voldaan. En de auto, die heeft het geweldig gedaan! Er moet alleen wat stof geruimd worden want dat ligt tot in de auto. . .

16-5-2012

Vandaag nog maar een dag hier gebleven om een beetje de was te doen en de auto verder te ontstoffen. Gisteravond al het hoognodige gedaan maar het was al te donker om te zien waar al het stof lag. Verder lekker geluierd en geprobeerd om met de wifi van de camping nog wat berichten naar huis te sturen. Dat viel vanwege de slechte verbinding niet mee.

Als we aan het eind van de middag voor de bus zitten komt er een terreinwagen de camping opgedraaid. Het lijkt een filmploeg die filmen hoe ze de camping opdraaien. Leo ziet er een soort blonde Floortje Dessing bij lopen. Ongeveer een half uur later staan ze voor ons neus met de vraag of ze ons mogen filmen. Ze zijn inderdaad een filmploeg uit Novi Sad in Servië en ze maken een reportage over het campingleven in Marokko en zouden wat zaken van ons willen weten over wat we van de campings vinden en of ze de bus van binnen mogen filmen. Nou daar ben je dan zo mee klaar denk je dan, maar nee hoor, alle kastjes moesten open en ook de cabine werd uitvoerig gefilmd. Het is ons alleen niet duidelijk geworden wat ze nu precies over de campings in Marokko wilden weten want daar hebben ze verder niets over gevraagd.

17-5-2012

We gaan verder en nu richting Merzougha wat ligt aan de rand van Erg Chebbi met de mooie zandduinen. We hebben de route gisteravond behoorlijk bijgesteld want wat we willen gaat allemaal niet lukken in 3,5 week. We hebben besloten om (behalve Merzougha dan) alleen nog maar nieuwe dingen te bezoeken en hetgeen we 5 jaar geleden hebben gedaan dus niet meer te doen. Dat geeft alvast een beetje lucht.

Het is weer prachtig rijden door weer een fantastisch landschap. Marokko verveelt geen moment! We rijden van de asfaltweg over een onverharde weg naar een rivier waar we stoppen voor een bakkie koffie. Het is hier prachtig en ook rustig. In de verte aan de andere kant is een vrouw bezig om de was in de rivier te doen. Na de koffie hobbelen we weer voorzichtig terug naar het asfalt.

Vandaag gaat de route over de Gorges du Ziz, die ondanks dat we deze al eerder hebben gereden met de motor blijft verbazen. De rotsen dragen de sporen van de erosie , een majestueus landschap van rode rotsen waar de Ziz door meandert. De Ziz heeft hier op zijn weg naar het zuiden een diepe kloof uitgesneden.

Deze engte was van strategisch belang voor de bevoorrading van de zuidelijke legerposten. Hier hebben strafbataljons van het vreemdelingenlegioen met pikhouwelen een tunnel uitgehakt, de tunnel de Légionnaire. De weg naar beneden biedt fantastische uitzichten op de met groene dadelpalmen omzoomde akkers en de leemdorpen in het dal.

De bronnen ‘Bleu de Meski’, een bron die een door legionnairs aangelegd zwembad van water voorziet, lijkt ons een mooie lunchplek. Als we er arriveren blijkt er een camping te zijn die echt afgeladen vol staat. Ook zijn er allemaal kraampjes met souvenirs. Het lijkt wel of je met je bus op een markt staat!

We zijn snel weer weg en laten het plan om er wat te eten snel varen. Dat doen we later op een mooi plekje in de schaduw van een boom.

Als we weer verder rijden komen we nog langs de enorme palmentuin van de Tafilalet. Als een groene rivier lijken de 700.000 dadelpalmen door het dal te stromen. Het blijft prachtig om te zien, zoveel groen in het verder droge landschap.

We gaan nu snel verder naar Merzougha want het is snikheet , de temperatuurmeter overstijgt de 40⁰C gemakkelijk. Het idee van een duik in het zwembad van Auberge Sahara is wel heel aanlokkelijk! Toch lukt dat weer niet, in Rissani kunnen we de weg niet vinden.

We wilden via een track naar Merzougha rijden maar die is niet te vinden. We kiezen uiteindelijk maar voor de asfaltweg en rijden al snel langs een maanlandschap richting de zandduinen. In de verte zien we tegen de bergen zandhoosjes ontstaan. Het blijft een bijzonder landschap.

Het bord wat verwijst naar de Auberge staat er gelukkig ook nog en al snel rijden we de poort binnen. We zoeken een leuk plekje op de verder lege camping en installeren ons. Niet te ver het zand in, anders komen we niet meer weg!

Snel omgekleed en heerlijk het zwembad in! Het water is koud dus zijn we snel afgekoeld. Even lekker onder de campingdouche en dan nog even het duin op. Daar hebben we, gezeten in het warme zand en genietend van de omgeving, met Brahim, een bedoeïn die de darbakka (trommel) bespeelt nog een leuk gesprek gehad over het wonder van het water in de woestijn e.d. Het heeft er al 2 jaar niet geregend! Hij nodigt ons nog uit voor een trommelconcert wat die avond in een andere auberge wordt gegeven, maar die uitnodiging slaan we beleefd af.

Het wordt al donker als we op het terras van de auberge aan tafel gaan. We eten een heerlijke berbertajine met behalve vlees ook linzen en ei. Dan moeten we uiteindelijk toch weer de nog warme camper in. Het is dus niet altijd zo dat het ’s nachts koel is in de woestijn.

18-5-2012

Weer buiten ontbeten en toen bij het afrekenen geïnformeerd of het mogelijk is de track van Merzougha naar Zagora te rijden. De baas antwoordde dat als we de bus niet kwijt willen dit zeker niet moeten doen, maar als we er wel vanaf willen dan moesten we het beslist doen! Het blijkt een moeilijke piste met heel veel zand dus dat doen we maar niet. We willen nog niet van de bus af!

We rijden nog even naar het woestijndorp Merzougha waar het hoogste duin (170m) aan de rand ligt. We maken een praatje met een Bedouine die ons verteld van het meer wat verderop in de woestijn ligt. Als het voldoende heeft geregend vormt zich in het voorjaar een meer waar zwermen flamingo’s neerstrijken. Aangezien het in 2 jaar niet heeft geregend en ook de ‘weg’ er naar toe een track is gaan we dit niet doen. Wel rijden we zo dicht als we kunnen naar het hoogste duin en rijden dan nog een stukje van een niet zo moeilijke track.

We passeren een Auberge en dan zien we trucks staan. We dachten eerst dat ze van de supermarkt waren of zo maar het waren er wel erg veel. Een kijk om het hoekje van de ingang leert dat het echte Kamaz Rally trucks zijn met Russische kentekens. Deze komen hier vast oefenen voor de Dakar Rally. Misschien wel het team van Vladimir Tsagin! Het zijn in ieder geval wel de kleuren van het team. Voor de koffie parkeren we de bus van de weg af in de eindeloze stenenwoestijn.

Dan gaat de neus weer richting Risanni om vandaar naar Ouerzazate te gaan. Het is weer leuk rijden over eindeloos lijkende wegen, maar het waait verschrikkelijk en door het vele zand in de lucht is het ook niet zonnig en helder. We zien ook weer veel windhoosjes.

We rijden van de weg af om het bij de bakker gekochte brood te eten en parkeren de bus onder een boom. Als Leo uitstapt wordt zijn voet bijna gespietst door de doornen van een tak die dwars door de zool van zijn slipper steken. Bij nadere inspectie blijk dit ook met de banden te zijn gebeurd. Hij kan de doornen zo uit de banden trekken. Als dan ook nog de stoeltjes wegstormen vinden we dit toch niet zo’n ideale plek. Het ligt er vol met doornige takken!

Voorzichtig rijden we in ons oude spoor terug naar de weg, hier liggen als het goed is geen takken meer, die zaten al in de banden. We lunchen op een boomloze plek. We gaan weer verder en zitten gezellig te babbelen en naar de omgeving te kijken waardoor we in Tazzerine een bord missen en niet afslaan maar de weg vervolgen.

Na verloop van tijd ziet Leo op de GPS dat we volgens de GPS verkeerd zitten, maar volgens de kaart zitten we volgens mij goed. We rijden dus maar door, passeren nog enkele dorpjes en dan gaat het asfalt over in een track.

Daar lijkt geen eind aan te komen. Ze zijn wel bezig om de track te asfalteren. Deze is dan afgezet met een lading rotsblokken waardoor we er af moeten en hele stukken krijgen die in het land naast de track lopen. Dit is niet een echte track en door het vele wasbord zijn we bang dat het meubilair van de bus uit elkaar zal vallen. Als Leo dan ziet dat we richting Zagora zitten ( en dat is dus echt verkeerd!) keren we om. We moeten weer flink wat kilometers over de slechte weg terug, langs de dorpjes, voor we weer op de juiste weg zitten en dat is bij Tazzerine ruim 50km terug!

Het is verschrikkelijk balen en het gaat niet lukken om vandaag nog naar Agdz te komen. Intussen is het weer ook helemaal veranderd, de zon komt nog maar heel vaag dor de wolken, het lijkt wel we zo noodweer krijgen. Dat gebeurt niet ,maar het gaat wel ontzettend stormen en het zand jaagt over de weg. Af en toe is het zicht ook echt minder!

We passen dus de plannen aan en kijken of er in Nkob, een lemen dorp waar we nu zijn, soms een camping is. Volgens de reisgids is er een camping in Kashba Baha Baha wat ook een hotel is. We volgen de bordjes en komen via de krappe lemen straatjes bij de Kashba. Hier is dus helemaal geen camping wordt ons verteld door de kerel die in de deur verschijnt als hij de auto hoort. Maar we kunnen wel bij zijn vriend, die een Auberge heeft , overnachten. De vriend is er zelf ook niet van overtuigd, maar stapt op de fiets en gaat ons voor naar de Auberge. Eenmaal daar aangekomen blijkt er niemand te zijn en alle deuren zijn hermetisch gesloten. Er volgt geen teken van leven op het geroep en gebons van de man. ‘Is er dan echt geen camping in Nkob?’vraagt Leo. De man knikt ja en gaat ons op de fiets voor naar de camping die er dus niet ver vandaan is. Het is een schitterende camping met schoon sanitair, een zwembad en ook een restaurant. Leo mag ook met een waterslang de auto schoonspuiten want het stof zit weer overal. We moeten alvast bestellen dan kunnen we over 2 uur eten en intussen krijgen we thee met Marokkaanse lekkernijen van Omar die er zelf ook gezellig bij komt zitten. Volgens hem heeft de toeristenindustrie in Marokko erg te leiden onder onze Euro crisis. Het is inderdaad te merken want wij komen ook niet veel andere toeristen tegen en op de campings staan we bijna alleen. We eten een overheerlijke Marokkaanse salade en daarna een tajine en een yoghurt versierd met jam en kaneel toe.

19-5-2012

Het is weer een warme nacht geweest, maar de wind lijkt weg dus we ontbijten buiten. Als afrekenen is het totaal bedrag camping inclusief de maaltijd van gisteravond DH 240 wat dus neerkomt op 21 Euro!

We tanken de auto af ( 60 liter diesel voor Euro 40) en gaan weer op weg. Het is droog en bergachtig hier en de weg is weer eindeloos zonder ander verkeer.

Als we in de buurt van de Draa komen zien we meer palmen en lemen overblijfselen van oude bouwwerken. Het wordt hier ook weer wat meer bevolkt.

De lemen Kasba van Tamnougalt die zich als een baken op een rotsig voorgebergte verheft dateert uit de 17e eeuw. Het was de vesting van de vroegere hoofdstad die de toegang tot de handelsroute bewaakte.

Voor we de Draa oversteken gaan we op een open plek aan de rivier staan om koffie te drinken. Volgens onze reisgids is het dorp alleen te bereiken via een doorwaadbare plaats in de rivier. Het gaat dus snel want nu ligt er een brug. Dat maakt het wel beter toegankelijk. Na de koffie rijden we naar de overkant.

Het dorp aan de overkant wat aan de voet van de vesting ligt heeft nog een mellah, een joodse wijk waar nu berbers wonen.

De beelden die we daar zien zouden zo weer in die tijd passen. Het is ook hier beslist nog authentiek. We rijden naar boven en dan langs het voetbalveld (hoezo kunstgras?) weer terug naar de brug om de weg naar Agdz te vervolgen.

Als we na 6 km Agdz inrijden, herkennen we het aan het grote plein als het gezellige plaatsje waar we in 2007 ook gepauzeerd hebben. We parkeren dus de bus en lopen het plein op.

Daar worden we aangesproken door een verkoper die zegt een vriend in Krakow te hebben en of wij kunnen helpen om een brief aan hem te schrijven. Natuurlijk reageren we verbaasd want we spreken geen Pools, laat staan schrijven, we komen uit Nederland. En veel Polen hebben we ook niet gezien tot dusver. De knul schakelt direct en zegt dat hij in zijn shop iets kan laten zien wat uit Nederland komt. Leo zegt ‘daar hoef ik niet voor naar binnen ik kan je zo al iets laten zien wat uit Nederland komt!’en wijst daarbij op mij. Als we later de groep Poolse bustoeristen op een terras zien begrijpen we waarom we voor Polen aangezien werden. We drinken er een lekkere mintthee en gaan weer verder.

We rijden slingerend over de kammen van de jebel Saghro de magnifieke Tizi-n-Tinififft, een bergpas van 1698 m hoog door een prachtig wonderlijk gevormd gebergte.

Er is heel veel te zien langs de weg. Vrouwen met kinderen op de rug (op weg naar, ja naar waar?) volgepakte ezeltjes, marktjes en volgepakte vrachtwagens.

Na Ouarzazate komen we op de route met de vele Ksars waarvan sommigen nog in goede staat verkeren of zijn gerestaureerd. Ksars zijn oude vestingen die vanaf een heuvel gelegen het dal overzagen en eigenlijk onneembaar waren. We lunchen in een ervan, de Tifoultoute. Het brood wordt niet op tafel gezet maar door de ober iedere keer als het op is met een tang uit een mandje op ons bord gelegd. Ieder elke keer een stukje. . . Het is wel een hele lekkere tajine.

Daarna gaan we verder naar de CLA filmstudio’s van Dino de Laurentiis waar menige bekende spektakelfilm (Ben Hurr, Passion of the Christ, Cleopatra, Prisoners of the sun enz) zijn opgenomen. In de studio’s zijn vele attributen die hier een rol in hebben gespeeld te bezichtigen waaronder een heel galleischip wat door slaven werd voortbewogen.Buiten kan je met de auto over een onverharde weg naar de diverse decors van het oude Jerusalem en Mekka rijden.

Het landschap leent zich ontzettend goed voor films als dit. Wij hebben in ieder geval prachtig dramatische luchten en dat is geen decor!

Jerusalem is ontzettend knap gemaakt en is zelfs van dichtbij bijna niet van echt te onderscheiden. Dat hoor je eigenlijk pas als je er op klopt. Alle stenen zijn plastic.

Ook de Kaäba (Mekka)is helemaal nagemaakt. Maar Mekka heeft de tand des tijds niet geheel doorstaan en toont droevig. Het is intussen weer flink gaan waaien en op de buiten locaties stormt het zelfs. Het zand zit weer overal, en het is ook niet prettig want het doet best zeer.

We gaan verder naar wat bekend staat als de mooiste Ksar van de Atlas; Ait-Benhaddou.

Het stormt nu en het is niet fijn om de zandvlakte naar de Ksar lopend over te steken, Dat moet met de ogen bijna dicht voor het zand! Binnen de muren van de Ksar loop je gelukkig wat meer beschermd, maar naar het hoogste punt is haast niet te komen door de wind. Je wordt er gezandstraald! Gelukkig is er hier een camping want in de wijde omtrek zijn er hier verder geen campings te vinden. Het is een stukje terrein bij een winkeltje waar je je ook moet aanmelden. De douches zien er netjes uit en er is warm water. We moeten alleen even wachten want de campingbaas ( de man van het winkeltje) moet eerst even zelf douchen. We zijn weer de enige gasten op de camping en als we later in het dorp wat gaan eten zijn de meeste restaurants ook leeg.

Het eten is heerlijk alleen de zoute patat is niet te eten. Als we na het eten in de camper zitten (ja we zitten binnen want het is koud geworden en het stormt nog steeds) staat deze op de windvlagen te schudden.

20-5-2012

Na een heerlijke koele nacht waarin de auto op de wind stond te deinen, waardoor je meer het idee had in een boot te liggen dan in een auto, staan we op tijd op. Toen we gisteravond naar bed gingen was het 17⁰C en nu wijst het kwik net 13⁰C! Zo dat wordt vandaag dus lange broek en overhemd met lange mouwen. Het stormt trouwens nog steeds en er hangt een dik wolkendek maar we zien toch ook steeds meer blauw komen.

Voor we Aït-Benhaddou verlaten koop ik eerst nog even een stokbrood voor onderweg. Vandaag willen we via Foum Zguid naar Tata, een stadje in de westelijke Sahara. Over beide stadjes en de route hiernaar toe is in de gidsen niet veel te vinden. We rijden weer terug naar de weg en volgen een stukje richting Agadir. Dan krijgen we borden Tazenakht en we slaan af de N10 op. Op de kaart is dit een rode weg wat meestal een normale route is, maar dit is wel een hele slechte! Nauwelijks een auto breed en met rafelige kanten waar je zo lekker doorbonkt.

Bovendien hebben ze om de 100 meter de weg opengebroken voor een duiker en deze geul weer provisorisch gedicht . Het is wonderlijk om te zien dat in dit gebied waar alle rivieren uitgedroogd zijn er zoveel moeite wordt gedaan aan waterafvoer. Kortom het is weer een stoffig ritje en het doet ons vrezen voor de R108 die we straks moeten volgen en die als wit weggetje op de kaart staat. Het is mooi rijden door een berggebied met af en toe een lemen dorpje. Dan wordt onze aandacht getrokken door een bord langs de kant van de weg met de tekst ’Gas Heaven, Last stop for 200 miles’.

Er staat een oud benzinestation, een verzameling antieke Amerikaanse auto’s en stokken met flessen. Het is een natuurgetrouwe kopie van een tankstation aan de route 66 in de USA.( Later thuis lezen we dat het een decor voor een griezelfilm is geweest)

We gaan ook nog over de mooie Tizi-n-Bachkoum, een bergpas van 1700mtr. Dan draaien we in Tazenakht, een leuk stadje waar we gelijk maar aftanken, de R108 op. Dit is een mooie weg die goed te rijden valt. We komen er ook haast geen andere weggebruikers tegen wat waarschijnlijk ook meehelpt aan de goede staat van de weg.

Het is plezierig rijden met prachtige vergezichten op de bergen en een Afrikaans aandoend landschap. Ook passeren we diverse leuke dorpen waar de vrouwen in hun kleurige gewaden het Afrika gevoel nog versterken. We rijden dan inmiddels op de R111 . Beide wegen zijn op de kaart met een groene rand en dat is niet voor niets, het is een echte aanrader!

We rijden door Foum-Zguid en gaan de N12 op en rijden dan nog 148 km door een fantastisch landschap van bergen en woestijn. Het verveelt geen moment. Rond 16.00 uur rijden we Tata binnen en gaan op zoek naar de camping. We volgen de bordjes Camping Municipal en vinden deze aan de hoofdstraat gelegen camping snel. De deuren zijn dicht maar dan verschijnt er een oude baas in de deuropening en kunnen we naar binnen. We zijn weer de enige gasten op de camping. Een eerste blik in het toiletgebouw doet ons haast direct weer vertrekken. Wat een gore zooi! Maar gelukkig, er staat nog een gebouw en hier zit redelijk nieuw, en nog belangrijker, schoon sanitair in. We blijven dus. Nadat we een eigen hoekje gecreëerd hebben en aan ons welverdiende koele biertje zitten , ziet Leo tot zijn schrik dat een flinke doorn in de wang van de voorband zit.

Als hij deze verwijderd begint het meteen te sissen. Shit, dat is foute boel! Een potkrik eronder en morgen naar de bandenboer, eens kijken wat ze er mee kunnen.

Na het eten ( salade Marrocain, frites en brochettes en Fanta voor Eur 9) lopen we nog door het sfeervolle plaatsje. Er is markt en men komt van buiten de stad inkopen doen. Dus veel traditioneel geklede mensen.

21-5-2012

We staan op tijd op en ik loop het dorp in om vers brood voor het ontbijt te kopen. Leo pompt met de compressor de voorband weer op spanning, we rekenen de camping af en dan rijden we naar de bandenstraat. Die hadden we gisteravond al gevonden, maar toen was alles gesloten. De bandenzaken zijn te herkennen aan de hoeveelheid banden die er voor de deur liggen.

Leo wijst het kleine gaatje in de voorband aan en de man gaat aan de slag met flesje water om het gaatje te lokaliseren en de vijlpriem om het groter te maken om er een prop in te schieten. Dat lukt en als hij daarna met het water controleert is het lek gedicht. Dan loopt hij van alle banden de spanning nog even na en kunnen we afrekenen.

Alles bij elkaar moeten we DH30 (Euro 2,70) afrekenen. We hebben er maar Eur 5,40 van gemaakt. Blij dat de zaak weer is gerepareerd gaan we weer op weg. Als we na zo’n 50 km stoppen voor koffie blijkt de plug een stukje uit de band gekomen en hij lekt ook weer. Leo verhit het stukje wat uitsteekt en dan kan hij het in het gaatje stoppen en het lek is weer gedicht. Afwachten of dit het houdt want het lek zit echt op een rotplek. We willen nu naar Sidi Ifni aan de kust.

Het eerste deel van de rit over de N12 (140km) is echt Afrika. Dorpjes met veel riet en vrouwen die niet gesluierd maar met een doek op de Afrikaanse wijze om het hoofd geknoopt met de was bezig zijn. Ook hier is maandag wasdag. Dan veranderd het landschap in een stenenwoestijn met eindeloze wegen en nog maar af en toe een dorpje.

Tot Bouizakarne is het mooi maar dan gaan we de N1 op en is het gedaan met de rust. Gelukkig gaan we na zo’n 40 kilometer de N12 haar Sidi Ifni weer op en wordt het weer mooi rijden. Het is hier heuvelig met veel bochten en een weelderige vegetatie van cactussen en bloemen.

De temperatuur is inmiddels van 37 naar 25 gezakt en het is geheel bewolkt. Sidi Ifni is nou niet echt het idyllische stadje wat je zou verwachten. Het ziet er verlaten uit. Ook de campings zijn leeg. Het lijkt wel of we buiten het seizoen zitten, waar zijn alle toeristen gebleven? Het lokt niet echt aan om op de camping te gaan, maar Leo heeft nog een waypoint van een camperplek net buiten Sidi Ifni. Dat net buiten blijkt toch wel even wat verder te zijn en eenmaal bij de plek gearriveerd kun je er niet staan. Het blijkt een parkeerplaatsje te zijn bij een Auberge en een paar restaurantjes. Om bij de restaurantjes te komen moet je een keistijl smal weggetje met een scherpe bocht naar beneden. We zien 2 auto’s naar beneden rijden en besluiten het ook te proberen. Misschien is de parkeerplaats wel beneden.

Het blijkt een parkeerplaatsje te zijn bij een Auberge en een paar restaurantjes. Om bij de restaurantjes te komen moet je een keistijl smal weggetje met een scherpe bocht naar beneden. We zien 2 auto’s naar beneden rijden en besluiten het ook te proberen. Misschien is de parkeerplaats wel beneden. We moeten bijna steken om de bocht door te komen maar het lukt om naar beneden te komen. Daar kunnen we niet verder want daar is alleen maar zand en geen parkeerplaats. Ook is de restauranthouder die naar buiten komt niet echt blij met ons bezoek. We moeten dus draaien en weer naar boven. Na wat gesteek, want veel ruimte is er niet, gaan we in de kruipversnelling weer naar boven. We vragen ons wel af wat deze restaurantjes hier te doen hebben want er is hier verder niets.

We gaan terug naar Sidi Ifni en installeren ons op camping El Barco welke zich onder de rode kliffen direct aan het strand bevind. Er staan hier al 2 andere Franse campers en later komt er nog een Duits stel met een Bremach expeditie wagen bij. Daar er ’s avonds in het plaatsje niets te doen is (alle restaurants zijn leeg) eten we spaghetti in de camper.

Het is wel druk met Marokkaanse wandelaars die op de boulevaard van de zonsondergang genieten. We kijken morgen het weer wel even aan want als het dan nog steeds bewolkt is heeft het geen zin hier te blijven.

22-5-2012

Vandaag een beetje uitgeslapen, het is tenslotte vakantie! Het is onbewolkt en de zon komt al in de auto. We hoeven niet om vers brood want de Duitse buurman van de Bremach komt een baquetje brengen. Het is net lekker genoeg om buiten te ontbijten. De band blijkt na inspectie ook nog steeds dicht met een beetje geluk komen we er de vakantie mee door. Als we aan de koffie zitten komen de Duitse buurtjes van de Bremach, Manuela en Mattias kennis maken. We bezichtigen hun auto, waarbij Manuela een fles rode wijn te voorschijn tovert, en zo wordt het nog heel gezellig. Mattias en Manuela gaan weer verder.

Wij willen naar de rotsbogen, waar Sidi Ifni bekend om is gaan bekijken, maar die blijken helemaal niet hier te zijn, maar op de plek waar we gisteren waren zo’n 10 kilometer noordelijk van Sidi Ifni. Dat verklaart ook de vele restaurantjes daar. Dan morgen als we weer verder gaan nog maar eens daarlangs. We maken een wandeling over het strand want het water is te koud om te zwemmen. We brengen de middag verder lekker lui door en ik werk het dagboek bij. Hier is de internetverbinding goed dus misschien kunnen we weer wat posten.

23-5-2012

Het is betrokken als we opstaan, maar volgens de eigenaar van de camping klaart dat later weer op. Wij wachten daar niet op want we gaan naar Tafraoute. We zijn hier ook wel eerder geweest, maar het is zo bijzonder dat het wel de moeite loont om er nog een keer heen te gaan. Bovendien hebben we vorige keer de gekleurde rotsen daar niet gezien dus er is ook nog een reden om het nog een keer te bezoeken. Eerst rijden we naar Legzira om naar de rotsbogen te wandelen. Daar aangekomen zien we de Bremach van onze Duitse buurtjes staan. Ze hebben hier overnacht en zijn ook naar de bogen geweest. Gewapend met de camera gaan we op pad.

Het is niet ver lopen over het strand en de zon komt ook door waardoor de temperatuur ook gelijk aangenaam wordt. De bogen zijn reusachtig groot. Het is wonderlijk hoe zoiets door erosie ontstaat. Gelukkig is het laag water want aan de vloedlijn te zien kun je hier met hoog water niet komen. Net na de eerste boog zien we een hutje tegen de rotswand met een figuur in een blauw gewaad. Er ligt een keurig paadje naar de hut dus die zal hier wel wonen.

Als we de laatste boog hebben gehad gaan we terug, het water komt ook weer op. Er komt een in blauw gekleed figuur aangelopen met 2 stokbroden onder de arm. Het is de figuur van het hutje, Mohammed en hij verteld al drie jaar in de grot te wonen. Hij krijgt hier cursisten voor het surfen en in januari komen er meestal profs om op de 6 meter hoge golven te surfen. Hij woont dus ook in dat hutje. Bij de auto gekomen zijn ook de Duitsers vertrokken en wij gaan ook verder.

We volgen de mooie kustweg en eten ook op een plek vanwaar we mooi uitzicht op zee hebben. Er zijn hier ook mannen die hun visgerei weer op hun brommers pakken. Het is ongelooflijk wat er allemaal meegaat. Een brommer gaat door het gewicht ook om en als ze uiteindelijk wegrijden moeten ze elkaar in evenwicht houden. Dat gaat dan ook zo de weg op. . . .

Bij Sidi-Moussa-d’Aglou gaat de weg weer het land in richting Tiznit. We volgen de groene route op de kaart en het is prachtig rijden door een berglandschap.

In de buurt van Tafraoute begint het landschap te veranderen. Hier zijn het een soort van hele grote kiezels die gestapeld zijn. Het dorp Adai met zijn pastelkleurige huizen en imposante moskee, ligt zeer fraai tussen de enorme granietblokken.

In de buurt van Agard Oudad, een dorpje gesitueerd aan de voet van een gigantische rots die door zijn eigenaardige vorm de steek van Napoleon wordt genoemd, zijn de Blauwe rotsen. Het is niet echt duidelijk waar we van de weg moeten, maar we gokken het maar. Er zijn bouwvakkers aan de weg bezig en verbaasd kijken ze toe hoe we door de kuilen manoeuvreren. Als we omhoog rijden komen we bij het begin van het gebied waar een enorme roze en groene rots de toegang aangeven.

Een onverhard zanderig rotspad leidt naar het landschapskunstwerk van de Belgische kunstenaar Jean Vérame die dit in 1985 voltooid heeft. We rijden zo ver als mogelijk over het onverharde pad omhoog maar laten de auto achter als dit rotsige treden worden. Dan zien we in een soort maanlandschap de enorme brokken graniet die niet alleen blauw, maar ook rood en groen geverfd zijn.

Nou kan er, zoals bij alle kunstwerken, over smaak getwist worden, maar het accentueert ontegenzeggelijk het toch al bijzondere landschap. We rijden voorzichtig terug naar beneden terug naar de weg, alleen is nu het pad naar de weg waar de bouwvakkers bezig waren met takkenbossen afgezet zodat we via een ander pad moeten. We komen nu dan ook langs de aanduiding naar de rotsen. . . . ach ja, gewoon een stukje doorrijden dus.

We rijden terug door het wonderlijke landschap en draaien in Tafraoute de camping op. Hier zien we ook de Fransen weer die ook op de camping in Sidi Ifni stonden met hun Bimobil. Verder is er, behalve nog een automobilist, niemand op de camping.

Tafraoute is een leuk stadje, van waaruit wandelingen en dagtochten in de omliggende hoog gelegen dalen van de Anti-Atlas gemaakt kunnen worden. We eten in restaurant L’ Etoile d’Agadir een heerlijke salade en een tajine van rund met pruimen en amandelen met mintthee toe.

Op de camping nemen we nog een koude douche (ja ook daar ga je aan wennen) voor we in ons bed stappen.

24-5-2012

We rekenen af (inclusief koude douche DH60) en vertrekken. Het doel is Essaouria. Het is eerst nog prachtig rijden door het wonderlijke rotslandschap maar dat houdt al snel op. We gaan de bergen in. Vaak denken mensen dat we de plaatselijke bus zijn en steken hun hand op om ons aan te houden om deze weer weg te doen als ze zien dat we toeristen zijn, maar ook vaak wordt er gelift. We passeren ook nu weer een lifter, een oudere man met een pakket op zijn rug. Met een paar bochten omhoog komen we op een plateau vanwaar een fantastisch uitzicht op het beneden ons liggende bergland is. Het is een mooie plek om van het uitzicht te genieten, een foto te maken en gelijk even een bakkie te doen dus ik zet de ketel met water op.

Het water kookt net als de oude man met het pakket voor de deur verschijnt. Normaal gesproken worden ze wel door Marokkanen meegenomen maar hier is haast geen verkeer en de man heeft dus de hele weg naar boven gewandeld! Hij staat met een grijns van oor tot oor voor de schuifdeur. Het lijkt of hij aan het wisselen is want 4 voortanden ontbreken. We kijken in het bruine gezicht met de vriendelijke ogen die vragen om een lift. Hij praat ook in een voor ons niet verstaanbare taal maar we horen wel Titeki. Dat dorp ligt nagenoeg op onze weg. We kunnen eigenlijk niet weigeren, ik geef hem ook een mok koffie die hij luid slurpend verorbert . Ik zou hem wel graag op de foto zetten, maar zo brutaal ben ik ook weer niet. Leo zet het pakket, wat aardig wat weegt, in de auto en de man neemt plaats op mijn stoel en ik ga op de bank achterin. We rijden de bergpas over en daarna naar beneden. Bij de splitsing naar Titeki (wat een onverharde weg is) laten we hem er weer uit. Ik wil nog een foto van hem maken maar hij slingert snel het zware pakket op zijn rug en maakt zich uit de voeten.

Tot aan het marktplaatsje Ait-Baha is het mooi rijden, het smalle weggetje gaat langs de imposante kloof van Oued Ait Baha. Ook hier is nauwelijks ander verkeer, maar wel wat voetgangers. Je vraagt je af waar ze naar op weg zijn.

Op een veilige plek op een berg staat het versterkte berberdorp Khemis Ida ou Gnidif. Op een goed verdedigbare plek is het prachtig gelegen.

Dan volgt er een saai stuk van Biougra tot voorbij Agadir met veel industrie maar gelukkig wordt het daarna al snel weer mooi rijden langs de kust. Het is nu nog zo’n 180 km naar Essaouria en dat gaan we vandaag niet halen. We kijken eerst bij Agadir op een camping, maar die ziet er zo droevig uit dat we snel doorrijden. Dan rijden we net boven Agadir langs Atlantic Park, een mega camping aan het strand, alleen nu ook nauwelijks bezet. Er is een shop voor boodschapjes en aan het strand is een restaurant. We maken nog een wandeling langs het strand waar het wel druk is, nemen een heerlijke warme douche in het prachtige sanitairgebouw en eten ’s avonds in het restaurant met zicht op het strand en de golven. Misschien wel lekker om hier nog een dag te blijven!

25-5-2012

Nou die dag blijven doen we toch maar niet. De zon is in geen velden of wegen te bekennen! We breken dus maar op en gaan volgens plan naar Essaouira.

We rijden de kustweg tot boven Tamri en als deze de kust verlaat pikken we nog een wit weggetje van de kaart. Dit is een smal weggetje wat met vele bochten hoog langs de kust voert en zonder vangrail. Hier moet je dus geen stuurfout maken!

We komen ook langs een soort van krijtrotsen en door een dorpje wat weer lager ligt en waar we op een schitterende plek een camping zien. We eten onze lunch bij Argania bomen daarbij wel zorgvuldig een plekje uitgezocht voor de auto waar de banden veilig zijn voor de gemene stekels van deze boom. De vruchten van deze boom bevatten een pit die geperst wordt en waar de arganolie uit gewonnen wordt. Vooral geiten zijn dol op deze vruchten en klimmen vaak tot de hoogste takken om bij deze vruchten te komen. Onder deze bomen liggen de pitten van deze vruchten, ze zijn heel decoratief dus we verzamelen een zak van deze pitten, waarbij de gemene stekels van de takken op de grond door onze slippers steken.

Eenmaal weer op de doorgaande weg staan er kraampjes langs de weg met arganolie en honing. We stoppen bij een kraampje waar ook flessen met olie staan. De man bij het kraampje is ook aan het wisselen want ook hier ontbreken de voortanden. Dat is iets wat je bij ons nauwelijks meer tegenkomt. Hij laat ons de Arganolie proeven die een hele fijne nootachtige smaak heeft en smeert ook onze armen in met Arganolie die voor cosmetisch gebruik is en dus reukloos. Dan pakt hij een pot met bruine drab, zo ziet het er uit, helemaal niet smakelijk. Maar als hij met een lepeltje laat proeven zijn we enthousiast. Dat is lekker! Het is de pit van de noot maar dan gebrand en daarna gemalen. Het smaakt nog sterker naar noten. Een soort pindakaas maar dan dunner en veel verfijnder van smaak. Na wat bieden kopen we een liter olie en een pot, ja wat is het eigenlijk, voor DH220. Later vinden we op Wikepedia dat het Malou wordt genoemd. De verdere weg naar Essaouira zien we nog heel veel van deze stalletjes. Vlak voor de stad is weer een politiecontrole en we moeten aan de kant. Zal wel een routine controle zijn dachten we nog, maar nee hoor de agent komt met een lasergun onder de arm naar ons toe. We hebben 10km te hard gereden. Er blijkt een bord met 60km te hebben gestaan. Achter ons staat ook een auto met Franse toeristen en er komt er nog een bij. Leo moppert wat en zegt dat hij helemaal geen bord heeft gezien. We moeten de papieren afgeven en de agent wijst in de richting van waar het bord zou staan. Ga maar kijken. Wij maken nog wat tegenwerpingen vanwege het feit dat er alleen maar toeristen worden aangehouden. De agent die door is gegaan met laseren roept Leo bij zich en laat hem in het pistool kijken. Op dat moment rijden er allemaal lokalen voorbij en die rijden allemaal 55km. You see, no tourists. Het zijn 2 motoragenten en de andere heeft onze papieren. Die staat bij 2 mooie RT’s op ons te wachten. Kijk, zeg ik, ze rijden hier ook BMW. De agent hoort het woord BMW en is gelijk geïnteresseerd, BMW? BMW?? herhaalt hij en vraagt of we ook motorista’s zijn. We antwoorden bevestigend en daarop wordt ik uitgenodigd om achterop te zitten, maar ik moet dan wel dicht tegen hem aan zitten want er zit een zadel op voor een persoon. Daarop zegt Leo; oh maar die rijdt ze zelf, ze heeft zelf een 1200GS. De agent kijkt me van onder zijn pet aan en zegt; ok, it’s ok en wijst op de papieren. We mogen weer gaan zonder bekeuring! We bedanken beide heren en schudden ze de hand. Daar kunnen ze in Nederland wel eens een voorbeeld aan nemen. Vanaf nu letten we goed op, op deze wegen, want bijna overal waar je in snelheid terug moet staat er wel politie met laser. En dat helpt echt om de snelheid te handhaven! In Essaouira gaan we op de camping waar we 5 jaar geleden ook hebben gestaan. Er is niets veranderd, zelfs hetzelfde arrogante mannetje zit er nog! Er staan een paar campers en een fietser met een tentje. Het waait verschrikkelijk en ondanks dat de zon schijnt is het niet lekker om buiten te zitten. Het is ook al te laat om nog naar de stad te gaan, dat is vanaf de camping nog een paar kilometer lopen. We eten dus soep met brood in de camper en surfen een beetje op het internet met de (dat dan weer wel) uitstekende WIFI van de camping.

26-5-2012

Het waait nog steeds, dus ontbijten doen we ook in de camper. We besluiten om met de camper naar de stad te rijden en dan vandaar door te gaan naar Marrakech. Het is te lang om een hele dag hier te blijven. We parkeren de bus op een bewaakte parkeerplaats en lopen de oude stad binnen.

Het is druk met toeristen en er zijn ook allemaal toeristenstalletjes met prullaria. Het is hinderlijk om ergens op je gemak te kijken want dan komt er direct iemand naar je toe die van alles wat je niet wilt zien voorhoudt. Het is een soort van Valkenburg geworden. In een rustig koffiezaakje met een lief meisje drinken we een mintthee (de koffie machine was kapot) met Marokkaanse lekkernij. Na nog wat gegeten te hebben op een terras lopen we nog naar de haven waar de visrestaurantjes vol zitten met toeristen.

Hier is duidelijk het seizoen nog in volle gang, wat een verschil met de andere gebieden in Marokko die we bezocht hebben. We gaan terug naar de auto, betalen de parkeerwacht DH10 en gaan op weg naar Marrakech. Het is 173km door een niet zo’n boeiend landschap. Maar er is ondanks dat altijd voldoende te zien op, en naast de weg.

We pakken nog een stuk tolweg en zijn al snel in de stad. Daar begint het gezoek naar de camping. De plek die de GPS aangeeft is helemaal niets, maar gelukkig staan er nog 2 waypoints van campings in. We herkennen weer de weg die we 5 jaar geleden ook hebben gereden en zien inderdaad aan de andere kant de camping. Hier dan ook eindelijk borden met camping, wel een beetje laat! De camping ziet er fris uit in vergelijking met toen. Er staan nog wat campers en het sanitair is ook in orde.

Er is ook een winkeltje waar men zelfs wijn en bier verkoopt. Er is geen restaurant, maar er kan wel een tajine besteld worden zo verteld ons de man van de berbershop. We moeten wel ook even in zijn winkel kijken. Hij heeft mooie spullen en we beloven morgen terug te komen. Om 20.00 komt hij de berber tajine (vlees met groenten) brengen met heerlijk vers brood erbij.

Het smaakt verrukkelijk! Morgen kunnen we met een shuttlebusje naar de stad dus dat gaat helemaal goed komen. Hopelijk gaat de wind vannacht ook liggen want die beginnen we aardig zat te worden.

27-5-2012

We slapen een klein beetje uit., want als we rond de middag naar de stad gaan en tot 21.00 uur blijven is dat lang genoeg. Mohammed, de chauffeur van de minibus, komt toch nog even vragen of we niet om 9.00 uur met de Spaanse camperaars meewillen, maar we willen ook nog e.a. doen dus we spreken af om 12.00 uur. Voor we het weten is het al 12.00 uur en moeten we ons nog haasten ook! Een retour naar de stad met de shuttlebus van de camping kost DH 100 met 2 personen. Met meerdere personen gaat de prijs omlaag. Uit ervaring weten we dat het een kleine 15 km is dus het is echt niet te veel gevraagd. We worden in het centrum vlak bij de Koutoubia moskee afgezet en spreken af dat Mohammed ons daar om 21.00 uur weer oppikt of, als we eerder willen dan kunnen we met de Spanjaarden mee die om 20.00 uur opgepikt worden. We staan voor 2 terrasjes en besluiten maar te beginnen met een lekkere cappuccino. Daarna gaan we naar het grote plein, Jemaa-el-Fna. Daar lopen we tegen de stalletjes met verse jus aan. Voor DH 4 heb je een glas met het oranje vocht. Leo wordt uitgenodigd om achterom te komen en een foto van de stal te maken. Ik wordt intussen bijna belaagd door bedelende vrouwen en als ik mijn wisselgeld terug krijg besluit ik om het ook maar via de achterkant te halen.

Ik heb al wel geld gegeven ook aan een oude vrouw die mooie tatoo’s op haar gezicht heeft. Als ik het vraag mag ik haar ook op de foto zetten. Ook de andere vrouwen hebben al wat van me gehad, want vrouwen komen als ze weduwe zijn niet makkelijk aan de bak, maar ze blijven vragen! Achter de stal mag ik ook naar binnen en op de verhoging voor een foto samen met de sinaasappelman. We beloven terug te komen als we weer dorst hebben.

Er is al wat te doen op het plein er zitten al vrouwen die handen of enkels op verzoek beschilderen met henna. Als je alleen maar kijkt wordt je al belaagd. Ik bedank er voor en moet ook de dame die snel mijn hand pakt en al gelijk met de hennaspuit aan de gang gaat resoluut aan de kant zetten. We lopen de straatjes met souvenirs door en kopen nog wat miniatuur slippertjes voor in de auto. Het is verder allemaal veel van hetzelfde. Dan komen we in het niet toeristische gedeelte wat veel leuker is. Hier de eenvoudige eettentjes waar de Marokkanen zelf eten vaak bestaande uit een soort vitrinekast waar wat eetwaren in uitgestald liggen en een rij tajines die staan te stomen boven op de houtskoolstoofjes.

Hier worden ook de ambachten nog beoefend en zien we de smid, de schoenmaker e.d. nog aan het werk. Het valt alleen niet mee om foto’s te maken want dat wil men vaak niet.

We zijn aardig afgedwaald en kunnen vanaf hier ook de moskee niet zien wat anders een goed oriëntatiepunt is. Als je stilstaat in Marrakech dan komt er altijd wel iemand naar je toe om je te helpen, alleen gaat dat nooit voor niets. We worden aangesproken door een man die vraagt of we al op de berbermarkt zijn geweest en hij roept direct een jongen die voor ons loopt aan met de woorden; hij werkt daar en brengt je wel even. Geen kosten, het is geen gids. De jongen loopt met ons op en verteld dat zijn vader een berber is. Hij verteld dat berbers met de huiden van de kamelen en de koeien naar de markt komen en dat ze een eigen looierij hebben die maar een dag in de week open is en toevallig is dat vandaag. We weten dat het allemaal nep is, maar goed wel een gelegenheid om te kijken. We worden bij de looierij afgeleverd en de jongen vertrekt. We krijgen van de man van de looierij een bosje mint wat je voor je neus moet houden als filter voor de stank. Hij verteld dat de huiden in een bad met duivenpoep (vanwege de ammoniak) gaan om soepel te worden, waarna het vet en de haren verwijderd worden.

We zien een man rondstappen in een bassin met huiden, en een stukje verder is een man bezig met een groot mes het vet van de huid te schrapen. Als die bewerkt zijn gaan de huiden in een bad met mimosa om de stank te verwijderen. Daarna worden ze gedroogd en zijn klaar om geverfd te worden. De ververij is niet hier, dus de man gaat ons voor over straat naar een andere poort met grote binnenplaats.

Dat verven gebeurt ook met natuurlijke verfstoffen als saffraan, henna en indigo. Het is er alleen een zootje, en van de vele kleuren die er gebruikt worden is hier niets terug te zien. Dan komt uiteraard de laatste onvermijdelijke fase; het gereed product. We worden naar de shop gebracht waar de man van de looierij ons achterlaat met de woorden; I see you later. In de shop krijgen we natuurlijk de poef te zien en de tassen. Ik krijg diverse tassen omgehangen en toegegeven, ze zijn wel mooi! Maar er is niets geprijsd en de prijs willen ze ook niet vertellen. Eigenlijk willen we alleen maar van die leuke leren slippers, dus we gaan naar de afdeling waar de slippers in alle modellen en kleuren hangen.

Leo kiest een paar gele uit met punten en ik ga ook voor de gele maar die zijn versierd met kraaltjes. Verder hebben we niets nodig dus we willen ook niets meer zien. We willen afrekenen en weg, maar zo eenvoudig gaat dat niet. De geitenleren tas die ik ook leuk vond word bij de slippers gedaan en er wordt gevraagd wat we er voor willen geven. Leo wil daar niet op ingaan en uiteindelijk schrijft de man na veel gedoe zijn prijs op het papier; DH1800. Nou dat is dus helemaal niet onze bedoeling, we willen alleen maar een paar slippers. Leo legt dus de tas terzijde en vraagt om een prijs zonder tas. Het mannetje blijft bezig met tas en slippers en het briefje waar een prijs op moet komen. Uiteindelijk schrijft Leo, om er van af te zijn DH800 op het papier. Dat is natuurlijk veel te weinig en er komt een folder tevoorschijn waaruit zou blijken dat alleen de slippers al DH500 kosten. Leo blijft onverbiddelijk de tas terzijde schuiven en weigert om nog wat op het briefje te schrijven. Dan ineens neemt het mannetje een besluit; we krijgen de slippers en de tas voor DH800. Dan dient het volgende probleem zich aan, zoveel geld hebben we niet bij ons en we hebben ook de visa pas niet meegenomen, die ligt in de kluis in de camper. Dan is het voor ons weer verbazend hoe goed de Marokkanen van vertrouwen zijn. We betalen DH200 en de rest komt een ander mannetje morgen om 9.00uur bij de camping halen. Leo moet alleen nog even zijn naam op een papiertje schrijven wat hij dus doet . Alleen Leo is blijkbaar al voldoende! We krijgen de spullen mee en stappen naar buiten. Daar staat de man van de looierij ook nog op ons te wachten. Ook hij wil geld en wel 20 Euro. We schieten in de lach en vragen of hij wel goed bij is! Uiteindelijk geven we hem ook wat maar hij is duidelijk niet tevreden. Een eindje verderop staat ook ons andere vriendje weer op ons te wachten. Hij zal ons weer even naar het grote plein brengen. Op een gegeven moment stopt hijen zegt; vanaf hier rechtdoor en linksaf en dan rechtsaf en dan ben je op het plein en tegelijk vraagt hij om een gift. Ik geef hem DH10 want dat is wel genoeg, maar ook deze jongeman is niet tevreden. Het zou toch minimaal DH50 moeten zijn, DH10 geef je aan een kleine jongen! We laten hem staan terwijl hij intussen omlaag gaat met zijn bedrag. We gaan er niet meer op in en lopen verder.

Alleen het grote plein is nog steeds niet in zicht en we zijn behoorlijk verdwaald. Dan komt er weer een jongen naar ons toe die ons ongevraagd naar het plein wil brengen. Eigenlijk deelt hij dat ook niet mee maar begint ons gewoon te vertellen dat we mee moeten lopen en dat Jemaa-al-Fna die kant op is. Leo zegt direct dat we er niet voor betalen want we vragen er niet om maar de jongen blijft gewoon meelopen. Tot ook hij stopt en zegt; ok, vanaf hier links en dan rechts en ook hij vraagt weer om een gift. We lachen hem uit want we hadden al gezegd er niets voor te geven. Ook deze jongen blijft boos achter. Het is typisch dat ze, ondanks dat je er al voor waarschuwt, het toch nog proberen. Bovendien helpen ze je ook niet want je wordt met de woorden hier nog links en dan rechts achtergelaten wat helemaal niet klopt en bovendien hadden we voor ons gevoel onnodig veel gezigzagd door allerlei straatjes. Dan zegt weer een andere jongen die de discussie had gezien loop maar mee. Leo waarschuwt alvast dat we dus niets betalen en eindelijk komen we dan toch op het grote plein.

De jongen kan het niet laten om toch om een gift te vragen maar loopt verder als Leo zegt dat hij hem al had verteld dat we niets gingen betalen. Behoorlijk dorstig lopen we naar ons sinaasappelmannetje en bestellen een glas van het heerlijke vocht. Hij is verheugd ons weer te zien en beloond onze trouw met ieder nog een half glas van de smakelijke oranje drank. We besluiten om terug te gaan naar de camping en de visa pas te halen zodat we gelijk voldoende kunnen pinnen om de spullen te betalen en dan ook voldoende geld te hebben om morgen, als we weer verder gaan, te tanken en we niet eerst een bank moeten zoeken. We lopen naar de taxistandplaats waar natuurlijk direct van alle kanten een taxi wordt aangeboden. De prijs is DH200 en de taxichauffeur verzekerd ons dat het echt niet voor minder kan. We besluiten toch om verder te kijken en de eerstvolgende biedt aan om het voor DH150 te doen. Dat wordt hem niet in dank afgenomen door de andere chauffeur maar dat boeit de man niet. We rijden door de drukte de stad uit en het is opvallend zoveel politie als er op de been is. Allemaal motorpolitie die met hun nieuwe R1200RT’s op veel punten staan en er indrukwekkend uitzien met hun witte leren jassen. Op een gegeven moment zien we zelfs een serie nieuwe Gold Wings rijden! Het is duidelijk dat Marokko niet bezuinigt op het politieapparaat. De reden voor dit machtsvertoon is om een voetbalwedstrijd, die in het stadion van Marrakech gespeeld wordt, na afloop in goede banen te lijden. Het is te vergelijken met een Ajax-Fijenoord wedstrijd. Weer terug in het centrum pinnen we en gaan dan het Jemaa-el Fna op. Het is er erg druk geworden nu en ook de eetstalletjes worden in gereedheid gebracht . Het ruikt er heerlijk en overal stijgt de damp op. Ook de kunstenaars zijn nu op het plein.

Er valt veel te zien zoals het spel waarbij met een hengel een ring om de hals van een fles frisdrank gelegd moet worden. Als dit lukt mag je de fles hebben. Er is veel animo voor maar we hebben het niet één keer zien lukken. We zoeken een plekje op een terras wat over het plein uitkijkt en bestellen een mixed gril wat bestaat uit lams- en kipspiesen met daarbij een heerlijke groentecouscous.

Het is leuk om vanaf hier naar de activiteiten op het plein en de ondergaande zon te kijken. Dan wordt het tijd om naar de afgesproken plek te gaan en is het dagje Marrakech ten einde. In de bus terug worden we door Mohammed nog getrakteerd op Pink Floyd en King Crimson. Het past wel heel goed bij het nachtelijke sfeertje van Marrakech!

28-5-2012

We hebben om 9.00 onze afspraak buiten de poort met de tassenman dus we zorgen er ruim op tijd te zijn. Als we de poort uitlopen zien we de man al staan. Hij is met de brommer en is blij ons te zien. Dat kunnen we ons ook voorstellen want het was erg gemakkelijk geweest om, als je daar op uit zou zijn, de naam van een hotel op te geven of heel vroeg te vertrekken. We betalen het resterende geld en dan vraagt ook hij of er niet een vergoeding voor hem is. Op ons antwoord dat die al in de prijs zit moet hij lachen. We schudden de handen en nemen afscheid. Dan moeten we nog het verplichte bezoekje aan de berbershop op de camping brengen. Alleen zie ik nu dat er dezelfde tassen hangen als in de winkel waar we gisteren waren. Hoe origineel en handgemaakt zijn deze dan? Ook heeft hij de sloffen die berber adidas genoemd worden. Deze zijn afgewerkt met een rubber zool. Eigenlijk is het enige leuke wat we zien de eenpersoons tajine’s. In Marrakech hadden we al gezien dat de tweepersoons DH50 kosten dus de DH200 die hij vraagt is veel te veel. Maar volgens hem zijn ze handgemaakt. We kopen ze uiteindelijk voor DH150 wat vast ook weer te duur is maar beter duur dan niet te koop en ze zijn wel mooi. Terwijl Leo de spullen in de camper ruimt ga ik de camping afrekenen. Twee nachten op camping Ferdaous kost in totaal DH98. Dat komt dus neer op Є 4.50 per nacht! En dat voor een camping met schoon sanitair, warme douches en voorzieningen als een winkel en in het seizoen ook nog een restaurant en, ook niet onbelangrijk, een shuttlebus naar de stad. Echt een aanbeveling waard. We zitten direct al op de goede weg naar Casablanca dus we hoeven ons ook niet door de stad heen te wurmen. We willen naar Asilah om daar de nacht door te brengen zodat we niet ver meer hoeven naar Tanger. Het is nog een aardig stukje rijden naar Asilah dus we nemen de rechtstreekse route en ook nog een stukje tol. Er is dus niet veel meer te zien onderweg en ook het landschap is niet echt boeiend, het is vlak en droog er groeit niet veel op de droge zanderige grond. Eigenlijk heeft het veel weg van de woestijn. Wel zien we veel wagens (waar ook de schapen normaliter in vervoerd worden) met mannen die zich aan het hekwerk staande houden en ook karren vol met vrouwen in kleurige kleding.

We eten in een ‘wegrestaurant’ een tajine met vlees , aardappelen en groente en het heerlijke platte brood wat vooraf wordt gegaan door een Marokkaanse salade waarbij we ook bestek van formaat gebaksvorkje krijgen. Dat hebben ze speciaal voor ons opgezocht want de andere gasten eten gewoon met de handen. Wat wij dus ook maar doen gezien de toestand van het bestek. . . De hele maaltijd met een fles bronwater kost DH60 (€5.50). Tegen het eind van de middag rijden we Asilah binnen. We zien wel aan de zeekant een camperplaats, maar besluiten voor die paar centen de camping op te gaan, dan kan je ook nog even lekker douchen. We rijden de camping op waar we de vorige keer hebben gestaan maar een man beduid ons dat de camping gesloten is. We rijden de camping af en draaien de direct ernaast gelegen camping op die wel open is. Als we geparkeerd zijn komt de campingbaas met een inschrijfformulier naar ons toe en antwoord op onze vraag wat de camping kost dat dat DH80 is. Hij geeft ook met een vaag handgebaar aan waar de douches en toiletten zijn. Daar ik naar het toilet moet ga ik er ook maar gelijk naar toe. Daar wordt ik niet echt vrolijk van. Leo heeft intussen de douches bekeken en ook dat is helemaal niets. Voor de herendouche zitten geen deuren, bij de dames zitten wel vieze groezelige gordijnen en voor de rest is het gewoon vies. Douchekoppen ontbreken, eigenlijk is dit de slechtste camping van de hele reis. Hier blijven we niet en we rijden weer van de camping met de mededeling aan de man die voor de camping op een stoeltje zit dat het smerig is. We rijden naar de kampeerplaats die aan het strand ligt en waar ook al andere campers staan.

Hier moeten we ook wel betalen (DH30) maar daarvoor hebben we wel bewaking van een stevige Marokkaan met een enorm litteken op zijn wang waar hij niet mee is geboren… Als we ons hebben gewassen in de camper en weer fris en stofvrij zijn klopt er weer iemand aan. Het blijkt een restauranthouder te zijn die zijn restaurant onder de aandacht wil brengen. Het is niet ver lopen en we besluiten om er te eten. We zijn en blijven de enige gasten wat wel jammer is. Volgens onze gastheer moet hier het seizoen nog beginnen. Het is wel de duurste maaltijd van deze vakantie in Marokko en ook zeker niet de beste! We nemen vooraf een salade met verse vis en als hoofdgerecht gegrilde zwaardvis.

Deze is van het formaat bordvullend, alleen een beetje droog helaas. Een crème karamel toe en dan betaal je nog steeds niet wat het thuis voor één persoon zou kosten, maar met DH407 wel duur voor Marokko! We lopen daarna nog Asilah in en alle restaurants zijn leeg. Het lijkt er inderdaad op dat het seizoen nog moet beginnen. We herkennen ook niet veel terug van het lieve kleine stadje van de vorige keer. Er is veel bijgebouwd en de bestrating is ook gemoderniseerd.

29-5-2012

Vandaag de laatste dag op Marokkaanse bodem. We rijden naar Tanger waar we eerst nog een bezoek brengen aan de Marjane en daar ook de laatste dirhams in de vorm van diesel in de tank laten stromen. Dan op zoek naar de haven die al snel is gevonden. Als we de haven binnenrijden wordt er door mannetjes om de tickets gevraagd. Als ook de paspoorten worden gevraagd vraagt Leo:’ Where do you need passports for? You are not police.’ We krijgen de tickets weer terug en het blijken de onofficials te zijn die voor geld proberen te helpen. Dat is helemaal niet nodig, we worden naar de X-ray verwezen, parkeren op de aangegeven plaats en stappen uit. We zijn nu de enige. We krijgen weer een kladje, nu zonder vraagtekens, en moeten een stukje verderop parkeren.

Daar komt een militair met een garage creeper om onder de auto te kunnen kijken. Nou heeft onze auto gelukkig best wat grondspeling dus hij kan er vrij makkelijk onder. Eenmaal onder de auto begint hij met het heft van een grote schroevendraaier hier en daar tikken uit te delen. Dit wordt beloond met een zandhoos in zijn gezicht. Niet echt een dankbaar werkje. Het is dat we geen vetspuit bij ons hadden, anders was dit een mooie gelegenheid geweest om de auto weer eens goed te laten smeren. . . Natuurlijk vind hij behalve een hoop zand en ander vuil niets. Dan moet de auto van binnen bekeken worden. Dat dit waarschijnlijk alleen uit nieuwsgierigheid naar de inrichting wordt gedaan is wel duidelijk. In plaats van op de plekken te kijken waar werkelijk wat verborgen zou kunnen zitten wordt er wat op wanden geklopt. De inrichting valt in de smaak dat is duidelijk. Ook ik blijkbaar, want hij deelt Leo mee dat deze erg gelukkig is met zijn beautifull wife. Ja Marokko is ook goed voor je zelfvertrouwen! Daarna sluiten we aan in de rij die op de kade staat.

De boot is er nog niet, maar dat kan nooit lang duren. We doden de tijd door te eten en de katten die op de kade lopen te bedelen te voeren. Als de boot arriveert moeten we wachten tot iedereen aan boord is en dan moet Leo de camper achteruit naar binnen rijden.

Ze durven het in verband met de hoogte toch niet aan om ons rond te laten rijden zodat we door het lagere gedeelte moeten. Het gaat allemaal prima, alleen staat de bootsman verkeerde gebaren te geven maar gelukkig wordt hij weggestuurd door iemand die er wel verstand van heeft. Er wordt nog een touringcar , die vanwege de hoogte op dezelfde wijze naar binnen moet, naast ons geparkeerd en dan is de boot vol. De vakantie Marokko zit er weer op. We reizen in 4 dagen weer naar huis waarbij we nog een paar leuke campings in Spanje en een mooie camperplek in Frankrijk aan doen. Beetje bijtijds stoppen, omgeving bekijken en lekker in het zonnetje zitten, het is tenslotte nog steeds vakantie!